Een peuter die zich gezien en gehoord voelt bij de overstap naar de basisschool, die elke dag met plezier komt en zich als kleuter volop ontwikkelt. Dat is van onschatbare waarde. Pedagogisch medewerkers én leerkrachten weten hoe belangrijk die eerste jaren zijn. Maar een soepele, doorgaande ontwikkeling van peuter naar kleuter komt niet vanzelf. Daarvoor is een sterke, gelijkwaardige samenwerking nodig tussen voorschool en basisschool. Door samen op te trekken, zie je sneller wat een kind nodig heeft en kun je daar direct op inspelen. Maar hoe geef je die samenwerking vorm? En wat is er nodig om die verbinding écht krachtig te maken?

Onderwijsadviseur Ellen Kiers begeleidt scholen en kinderopvang in hun samenwerking omdat zij een IKC willen vormen. ‘Elk traject vraagt iets anders, maar overal zit de kracht in de gezamenlijke drijfveer van de mensen die er werken: ze hebben allen hart voor de kinderen.’

Samenwerken vanuit een gelijkwaardige relatie
‘Een goede samenwerking tussen voorschool en basisschool begint niet bij het kennen van leerlijnen of methodes. Die zijn belangrijk, maar niet het startpunt als je het mij vraagt. Wat écht telt, is dat professionals elkaar goed leren kennen en elkaar als gelijkwaardig zien. Pedagogisch medewerkers en leerkrachten hebben ieder hun eigen expertise, vanuit verschillende achtergronden en opleidingen. Waar in de kinderopvang vaak MBO-geschoolde professionals werken, zijn leerkrachten in het basisonderwijs meestal HBO-opgeleid. Dat verschil kan bewust of onbewust leiden tot waardeoordelen. Maar juist in die diversiteit schuilt kracht.

Wanneer je elkaar als volwaardige gesprekspartner ziet en erkent dat iedereen vanuit zijn of haar eigen perspectief werkt aan het welzijn van het kind, ontstaat er ruimte voor echte samenwerking. Dan luister je niet alleen naar elkaar, maar hoor je elkaar ook écht. En dat is de basis voor een doorgaande ontwikkeling waarin kinderen zich gezien, gehoord en optimaal ondersteund voelen.’

Investeer in verbinding
‘Een goede samenwerking begint bij het kennen van je collega: wie is die persoon, waar staat hij of zij voor en wat doet diegene precies? Dit gebeurt meestal niet vanzelf. Het vraagt om een leidinggevende die het belang van verbinding inziet en actief stimuleert. Zo’n leider creëert ruimte om samen aan de slag te gaan, gezamenlijke activiteiten te ondernemen en te werken aan gedeelde thema’s. Zo leer je elkaar als persoon en als professional beter kennen en leg je een sterke basis voor een goede samenwerking. Onderdeel hiervan is ook elkaars werkveld leren begrijpen. Vaak denken we wel te weten wat de ander doet, maar klopt dat beeld wel? Ga eens bij elkaar kijken. Draai een ochtend mee op de peutergroep of in groep 1 of 2. Zie met eigen ogen hoe het werk eruitziet, waar de uitdagingen liggen en waar de kracht zit. Dat levert niet alleen meer begrip op, maar ook meer waardering.’

Formuleer een gedeelde visie
‘Een gedeelde visie helpt ook om richting te geven aan keuzes en versterkt de verbinding. Door samen het gesprek te voeren ‘Wat vinden wij belangrijk voor onze kinderen’,  leer je elkaar namelijk ook beter kennen. Er ontstaat wederzijds begrip en je hebt het samen over dezelfde dingen. Dit komt die verbinding weer heel erg ten goede.’

Samenwerking zichtbaar maken
‘Wat ik zo waardevol vind, is wanneer de samenwerking tussen voorschool en basisschool ook echt zichtbaar wordt in de dagelijkse praktijk met kinderen. Denk aan gezamenlijke rituelen, gewoontes of routines zoals begroetingen, opruimliedjes of het gebruik van kleuren voor de dagen van de week. Peuters en kleuters floreren bij herkenning en herhaling. Door dit soort elementen op elkaar af te stemmen, voelen kinderen zich sneller veilig en vertrouwd in hun nieuwe omgeving.

Professionals kunnen hierin veel voor elkaar betekenen. Door samen te praten over pedagogisch handelen. Hoe kijk jij naar kinderen, wat vind jij belangrijk? Zelfs zonder formeel IKC of gedeelde visie is het waardevol dat gesprek aan te gaan. We denken namelijk meer hetzelfde dan we dachten. En als er verschillen zijn, kunnen die juist verrijkend zijn.

Taal speelt hierin een sleutelrol. Soms lijkt het alsof je het over hetzelfde hebt, terwijl je elkaar toch net misloopt. Daarom is mijn advies: blijf in gesprek. En maak het praktisch. In plaats van voor elk kind een overdrachtsgesprek, kun je ook drie keer per jaar een gezamenlijke bijeenkomst plannen tussen de teams. Kleine investeringen hebben vaak een groot effect.’